Op 27 oktober 2025 viert Amsterdam haar 750ste verjaardag. Een mooie gelegenheid om de jarige stad weer eens te verkennen. De komende maanden bieden we verschillende wandelingen aan om juist naar de meer actuele stadsontwikkeling te kijken. Maar af en toe duiken we ook weer het verleden in..
Wandelingen
Stadsontwikkeling op het water
IJburg
Wandeling ⦿ 3 uur
Door woningnood werd in de jaren negentig begonnen met de aanleg een nieuwe wijk. Niet zomaar een wijk, maar een wijk die werd gevormd door kunstmatig opgespoten eilanden in het IJmeer.
Een belangrijk uitgangspunt was dat IJburg geen monotone nieuwbouwwijk mocht worden. Voor een gevarieerd beeld werden verschillende architecten ingeschakeld en was er ruimte voor particuliere zelfbouw. Ook kwamen er innovatieve woonvormen zoals drijvende woningen. De eilanden hebben elk een eigen karakter. Zo is Haveneiland stedelijk en dicht bebouwd met grachten en pleinen, Steigereiland experimenteel met drijvende woningen en veel zelfbouw, en de Rieteilanden groen en ruim opgezet.
Inmiddels wonen er ruim 30.000 mensen met de verwachting dat dit er 45.000 zullen zijn als ook de aanleg van de laatste eilanden af is.
Tijdens deze excursie kijken we naar het stedenbouwkundige plan van IJburg en de verschillende ontwikkelingsfasen. We wandelen over de verschillende eilanden, kijken naar gevarieerde woonvormen en bijzondere ontwerpen. Tussendoor nemen we de tram om van het ene naar het andere eiland te komen. Een bezoek aan het iconische Sluishuis dat in 2022 werd opgeleverd en deels over het water lijkt te zweven, zal niet ontbreken.
Zondag 21 september/ 10-13 uur/ € 30
Recente stadsontwikkeling
De Zuidas
Wandeling ⦿ 2 uur
Spectaculaire architectuur, groen, publieke kunst en steeds meer wooncomplexen tussen de kantoren. We gaan het bekijken in een wandeling over de Zuidas, het gebied aan weerszijden van de A10.
Wat is het grote plan voor dit gebied? En hoe zit het met de infrastructuur? We kijken naar de plannen en de realisatie ervan, en gaan enkele gebouwen ook van binnen bekijken, waaronder The Valley.
De functionele stad
Wijken uit het AUP
Fietstocht ⦿ 3,5 uur
Amsterdamse stedenbouwkundigen bestudeerden vanaf de jaren twintig hoe de stad Amsterdam zich zou moeten uitbreiden. Anders dan bij eerdere uitbreidingen moest wetenschappelijk onderzoek ten grondslag liggen aan de aanleg van nieuwe wijken. Tevens werden de gebreken geformuleerd die men zag in eerdere uitbreidingen. Dat resulteerde in 1935 in een nieuw uitbreidingsplan voor een stad waarvan men de bevolking rond 2000 op 1 miljoen schatte, het zogenaamde AUP (Algemeen Uitbreidingsplan) van Cornelis van Eesteren.
In het AUP was de zogenaamde functionele stad gecreëerd. De moderne functies binnen de stad, die van wonen, werken, recreatie en vervoer zouden moeten worden gescheiden. Licht, lucht en ruimte werden de principes van het nieuwe bouwen. Met de uitvoering van het plan liep het echter anders dan gepland.
In deze excursie kijken we naar de oorspronkelijke opzet van het plan, en naar de moderne wijzigingen van de wijk. We fietsen door verschillende wijken met stops onderweg en bezoeken het Van Eesterenmuseum.
De ontwikkeling van de Plantage
Artis
Wandeling ⦿ 2,5 uur
Geschiedenis ligt op straat, en dat geldt ook voor Artis. Wie weet waarnaar hij kijkt, kan de ontwikkeling van Artis terugzien in de bestaande bebouwing.
Oorspronkelijk lagen in de leeggebleven Plantage, waar de stadsvergroters van 1662 eigenlijk een deftige wijk hadden willen neerleggen, alleen wat gemeentelijk tuinen met theekoepels en enige caf'e's. Maar in 1838 opende een genootschap op deze plaats in de stad een dierentuin voor haar leden, onder het motto Natura Artis Magistra. Aanvankelijk beschikten ze over een kleine oppervlakte maar in de jaren zeventig van de 19de eeuw hadden ze de dierentuin vergroot tot aan de Singelgracht. In 1852 werden voor het eerst ook niet-leden tegen betaling toegelaten. Artis werd nu ook de tuin van de gewone Amsterdammer. Men kon zich hier vergapen aan exotische beesten, maar ook naar allerlei musea gaan, en naar muziek luisteren.
Ook in de volgende eeuw blijft de dierentuin zich uitbreiden, en de opattingen hoe de bezoeker een wandeling door Artis moet ervaren veranderen mee. Dit komt tot uitdrukking in de structuur van de dierentuin, en in de verschillende bouwstijlen van de dierenverblijven.
Een wandeling door de dierentuin illustreert de bouwgeschiedenis van Artis, waarbij we ook een unieke blik in de historische gebouwen mogen werpen. Daarna wandelen we de dierentuin uit, de Plantage in, om te kijken naar de stadsontwikkeling aldaar.