Programma
De Hoofdsteden van Brazilië
In de reeks over stadsgeschiedenis in verre gebieden is dit jaar Brazilië aan de beurt. Het gebied werd in 1500 ontdekt door Pedro Cabral, een Portugese ontdekkingsreiziger. Daarmee claimde de Portugese kroon het gebied, waar op dat moment alleen Indianenstammen woonden. Salvador da Bahia werd de eerste hoofdstad. Het noordoosten van het huidige Brazilië maakte al snel een bloeiperiode door toen daar suikerplantages werden aangelegd, waar slaven te werk werden gesteld. In 1630 veroverde de Nederlandse West-Indische Compagnie dit gebied waar zij tot 1654 bleef heersen. Het centrum van de Nederlandse aanwezigheid werd de stad Recife.
In de 18de eeuw verschoof het economisch centrum zuidwaarts, toen er elders ook veel suikerriet werd verbouwd en in de streek Minas Gerais goud en diamant werd gevonden. De hoofdstad werd nu verplaatst van Bahia naar Rio de Janeiro. Tot 1822 bleef Portugal in bezit van Brazilië. Toen riep Peter I de onafhankelijkheid van het land uit, waar hij het jaar ervoor namens zijn vader Johan VI was aangetreden als diens vertegenwoordiger. Ook verklaarde hij zichzelf tot keizer van Brazilië. Deze monarchie hield stand tot 1889 toen de federale republiek werd uitgeroepen, de Verenigde Staten van Brazilië.
Aan het einde van de 19de eeuw werd Brazilië een land waar zich veel immigranten vestigden. De bevolking vestigde zich nu niet meer alleen aan de kust, maar ook verder weg in het binnenland. Het idee ontstond dat de staat een nieuwe hoofdstad zou moeten krijgen die eveneens in het binnenland lag. Dat idee bleef bestaan en werd pas gerealiseerd door de president Juscelino Kubitschek. Hij opende in 1960 de stad Brasilia, een stad geschapen uit het niets.
De meeste Braziliaanse steden laten hun ontwikkelingsgeschiedenis goed zien. Naast de restanten van de oudere historische fasen is er de vernieuwing van rond 1900 en de enorme moderne groei die zowel uit gewone nieuwbouw, maar ook uit favela’s bestaan.
Tijdens een 15-daagse reis bezoeken we verschillende historische steden. We beginnen de reis in Recife en het nabijgelegen Olinda, dat door de Nederlanders in brand werd gestoken maar daarna door de Portugezen weer werd opgebouwd en als goed voorbeeld kan gelden voor een Portugese koloniale stad. Vervolgens vliegen we naar de mijnstreek Minas Gerais waar we een bezoek brengen aan de goudstad Ouro Preto. Via het keizerlijke buitenverblijf Petropolis rijden we naar de volgende bestemming, Rio de Janeiro waar de verschillende perioden van stadsontwikkeling aan bod komen. We eindigen de reis met een bezoek aan één van de meest spectaculaire projecten als het gaat om stadsplanning: de moderne hoofdstad Brasilia.